Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı Temmuz ayı Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri’ni açıkladı. Temmuz 2024 sonu itibarıyla Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku, 2023 yıl sonuna kıyasla değişim göstermeyerek 176,1 milyar ABD doları olarak belirlendi. Bu süreçte, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 12,7 oranında artış göstererek 77,1 milyar ABD doları seviyesine ulaştı. Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stokunda ise yüzde 1,7 oranında bir azalma yaşanarak 60,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
![]()
Bankaların yurt dışından kullandığı kısa vadeli kredilerin durumu dikkat çekiciydi. Buna göre, 2023 yıl sonuna göre bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, yüzde 42,9 oranında artarak 18,0 milyar ABD doları düzeyine ulaştı. Ancak, banka dışındaki yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları yüzde 4,4 azalış göstererek 19,1 milyar ABD doları, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatları ise yüzde 5,5 azalarak 19,6 milyar ABD doları seviyesine indi. Diğer yandan, yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları, 2023 yıl sonuna kıyasla yüzde 34,9 oranında artışla 20,4 milyar ABD doları olarak kaydedildi.
İthalat borçları, diğer sektörler altındaki bir kategori olarak önemli bir yere sahipti. 2023 yıl sonuna kıyasla ithalat borçlarında yüzde 3,6 oranında bir azalma yaşanarak 52,3 milyar ABD doları seviyesine gerilediği gözlemlendi. Borçlu bazında incelendiğinde, kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu, 2023 yıl sonuna göre yüzde 11,6 oranında artış göstererek 38,5 milyar ABD doları oldu. Özel sektörün kısa vadeli dış borcu ise yüzde 3,8 oranında artarak 99,0 milyar ABD doları düzeyine ulaştı.
Alacaklı bazında yapılan incelemelerde özel alacaklılar altında yer alan parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar, 2023 yıl sonuna göre yüzde 1,4 azalarak 94,7 milyar ABD doları olarak kaydedildi. Parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar ise yüzde 2,1 oranında bir azalma ile 77,0 milyar ABD doları seviyesine geriledi. Ayrıca, 2023 yıl sonunda 1,2 milyar ABD doları olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 Temmuz sonu itibarıyla 4,5 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçların miktarı ise 46 milyon ABD doları olarak tespit edildi.
2024 yılı Temmuz sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonunda, yüzde 47,3’ü ABD doları, yüzde 21,5’i Euro, yüzde 14,8’i TL ve yüzde 16,4’ü ise diğer döviz cinslerinden oluştu. Borçların vade yapısına baktığımızda, yani orijinal vadesine göre 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verileri üzerinden hesaplanan kalan vade dikkate alındığında, kısa vadeli dış borç stoku 232,8 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu stokun 21,4 milyar ABD doları, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklerine olan borçlardan oluştu. Borçlu bazında değerlendirildiğinde toplam stok içinde kamu sektörünün payı yüzde 23,7, Merkez Bankası’nın payı yüzde 16,6, özel sektörün payı ise yüzde 59,7 seviyesinde kaydedildi.
Bu veriler, Türkiye’nin dış borç yönetimi ve mali durumunu anlamak açısından önemli bir gösterge teşkil etmekte olup, piyasa dinamikleri ve ekonomik politikalar üzerindeki olası etkileri ile birlikte dikkatle izlenmesi gereken unsurlardır.
