Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Eylül ayına ait Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerini yayınladı. Bu verilere göre, Eylül 2024’te TÜFE’nin bir önceki aya göre değişimi yüzde 2,97 olarak kaydedildi. Ayrıca, Aralık 2023’e göre yüzde 35,86, Eylül 2023’e göre ise yüzde 49,38 artış göstermiştir. On iki aylık ortalamalara bakıldığında ise TÜFE’deki artış oranı yüzde 63,47 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Eylül 2024’te bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup, yüzde 26,60 ile ulaştırma olurken, en yüksek artış yüzde 97,87 ile konut grubunda gözlemlenmiştir. Bu durum, konut maliyetlerinin Eylül 2023’e göre önemli bir şekilde artış gösterdiğine işaret ediyor.
Ayrıca, Eylül 2024 itibarıyla ana harcama gruplarının değişimleri incelendiğinde, bir önceki aya göre azalan grup yüzde -0,88 ile haberleşme iken, en yüksek artışın olduğu grup ise eğitim ile yüzde 14,21 olarak belirlenmiştir. Endekste yer alan 143 temel başlıktan, Eylül 2024’te 27’sinde düşüş yaşanırken, 6 başlıkta herhangi bir değişim olmamıştır. Kalan 110 başlıkta ise artış gözlemlenmiştir.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerine baktığımızda, Eylül 2024’te yıllık değişim yüzde 48,23, aylık değişim ise yüzde 3,22 olarak gerçekleşmiştir. Bu özel kapsam, işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ve altın dışında kalan tüketim kalemlerini kapsamaktadır. Bu bağlamda, genel TÜFE’nin bir önceki aya göre değişimi yüzde 3,22, Aralık 2023’e göre yüzde 36,44, bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 48,23 oranında artış göstermiştir.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) Eylül 2024 itibarıyla yıllık yüzde 33,09 artmış, aylık ise yüzde 1,37 artış göstermiştir. Yİ-ÜFE’nin yıllık artışları şu şekilde sıralanmaktadır: madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 43,59, imalatta yüzde 33,77, elektrik ve gaz üretimi ile dağıtımında yüzde 17,01, su temininde ise yüzde 48,70 artış kaydedilmiştir.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri arasında ara mallarında yüzde 32,70, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 37,95, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 44,38, enerjide yüzde 11,89 ve sermaye mallarında yüzde 36,55 artış yaşanmıştır. Bu artışlar, üretim maliyetlerinin genel seviyesinin yükseldiğini ve sanayi üreticilerinin fiyat artırma gereksinimi duyduğunu göstermektedir.
Aylık bazda ise Yİ-ÜFE imalat ürünlerinde yüzde 1,25 artış yaşanmıştır. Sanayinin farklı sektörlerinde aylık değişimler şu şekildedir: madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,83, elektrik ve gaz üretimi ile dağıtımında yüzde 2,28, su temininde yüzde 1,95 artış görülmektedir. Ana sanayi gruplarında ise ara mallarında yüzde 1,27, dayanıklı tüketim mallarında yüzde 1,70, dayanıksız tüketim mallarında yüzde 1,70, enerjide yüzde 0,45 ve sermaye mallarında yüzde 1,89 artış gözlemlenmiştir.
TÜİK’in açıkladığı bu veriler, Türkiye’de maliyetlerin yüksek seyrini ve özellikle konut gibi bazı kalemlerde ciddi fiyat artışlarını ortaya koymaktadır. Bu durum, halkın alım gücünü doğrudan etkileyen bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca, üretici fiyatlarındaki artışın ne kadar süreceği ve tüketici fiyatlarına yansımasının yönü, ekonomik değerlendirmelerin önemli bir parçasını oluşturacaktır.
