Türkiye’nin önemli kuru domates üretim merkezlerinden biri olan İzmir’in Torbalı ilçesinde, bu yılki kuru domates mesaisi büyük bir hızla başladı. Nisan ayında ekimi yapılan domatesler, Temmuz ayına gelindiğinde toplanarak, Torbalı Ovası’ndaki tarlalara kamyon veya traktörlerle getiriliyor. Bu süreç, yerel tarım ekonomisi açısından oldukça hayati bir öneme sahiptir.
Domateslerin toplanmasının ardından, tarım işçileri tarafından bu meyveler ikiye bölünüyor ve örtülerin üzerine sıralanarak kurutulmaya hazır hale getiriliyor. Müşteri talebine göre, domatesler ya kükürt ile ya da tuz ile işlenerek bir hafta boyunca güneş altında bekletilip kurutuluyor. Torbalı’da kuru domates kurutma işinde çalışan işçilerin büyük bir kısmı ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden gelen tarım işçilerinden oluşuyor. Uzun mesafeler kat ederek gelen bu işçiler, kurdukları çadırlarda kalıyor ve evlerinden yüzlerce kilometre uzakta “gurbet mesaisi” yapmaya devam ediyor.
Bu yoğun çalışmalarda, tarım işçileri kavurucu sıcakta saatlerce çalışarak günde ortalama 100 ila 150 kasa domates kesebiliyor. Kestikleri kasa sayısına göre ücret alan işçiler, daha fazla domates kesmek için sürekli bir zamanla yarış içerisinde. Bu, hem onların geçim kaynağını etkiliyor hem de kuru domates üretiminin hızını artırıyor.
Kuru domates üreticisi ve ihracatçısı olan Kemal Saygıner, Türkiye’de havaların ısınmasıyla birlikte kuru domates sezonunun da başladığını ifade etti. Bu sezon ihtiyacı karşılamak amacıyla yaklaşık 1000 ton kuru domates ürettiklerini dile getiren Saygıner, her sabah sergi alanına 20 kamyon domates getirdiklerini belirtti. “Bu domatesler tek tek kesilip kurumaya bırakılıyor,” dedi. Ürünlerin, kurutma işleminin ardından kendi işletmelerine götürüldüğünü ve burada bir ön seçime tabi tutulduktan sonra soğuk hava depolarında saklandığını açıkladı.
Saygıner, ürettikleri kuru domateslerin başta Amerika, Brezilya, Fransa ve Almanya gibi ülkeler olmak üzere birçok ülkeye ihraç edildiğini ifade etti. Güncel satış fiyatlarının ise ortalama 3,5 avro civarında olduğunu ve Amerika’ya satış fiyatının ise 4,5 dolar civarında olduğunu belirtti. Ülkemizde yetişen domateslerin diğer ülkelerdekinin çok daha lezzetli olduğunu vurgulayan Saygıner, bu kalitenin devam etmesi halinde dünya pazarlarında daha fazla yer bulacaklarını söyledi.
Torbalı Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Abdulvahap Olgun ise, coğrafi işaretli kuru domatesin dünya genelinde 100’den fazla ülkenin sofrasına lezzet kattığını ifade etti. Olgun, bölgede hasat edilen domateslerin yüzde 20’sinin kurutmaya ayrıldığını ve bunun çoğunun ihracata gönderildiğini belirtti. Aynı zamanda, her yıl kuru domates ihracatının artış gösterdiğini de belirtti. “Amerikalılar, Torbalı ve Türkiye’nin kuru domatesini keşfetmeye başladı ve bu yıl çok büyük ilgi gösteriyorlar. ABD’ye kuru domates ihracatımızda yüzde 20’lik bir artış var,” diye ekledi.
